Efektem pieczątki nazywamy prześwity występujące na odbiciu pieczątki, widoczne zwłaszcza na dużych powierzchniach wypełnionych tłem. Bez względu na rodzaj (wodny, olejowy, tusze specjalne), tusz nie zachowuje się jak farba, w związku z czym nie daje 100% pokrycia. Mogą występować prześwity co wynika z właściwości technicznych samego tuszu i gumy (płytki tekstowej), nie może więc stanowić podstawy do reklamacji. Nie da się też w sposób jednoznaczny określić jak wysokie będzie pokrycie. Stwierdzenia “brak 100% pokrycia” nie można więc traktować dosłownie, licząc zawsze na pokrycie na przykład 90%, 80%, 40%. Czasami tzw. efekt pieczątki jest pożądany przez klientów (nadaje odbiciu niepowtarzalnego charakteru), często sztucznie dodawany już na etapie projektowania. Nie da się go całkowicie pozbyć, istnieje jednak kilka czynników, które mogą go zminimalizować.
Czynniki wpływające na intensywność “efektu pieczątki”
- rodzaj i jakość podłoża: najczęściej pieczątki przystawiane są na papierze. Im lepszej jest on jakości (ma bardziej jednolitą strukturę i powierzchnię, jest matowy i dobrze wchłaniający) tym stopień pokrycia będzie wyższy. W wypadku podłoża innego niż papier ważne jest, aby powierzchnia była równa, odtłuszczona, trwała, twarda (nie może uginać się pod naciskiem stempla pieczątki; w wypadku powierzchni miękkich należy pod nie podłożyć jakiś twardy element).
- dobranie rodzaju tuszu do typu podłoża: niezwykle istotne jest, aby jak najlepiej dobrać rodzaj tuszu do typu podłoża. Tusze wodne nie sprawdzą się na powierzchniach niewchłaniających (papier kredowy, powierzchnie śliskie, metal, plastik, itp). Tusze szybkoschnące na papierze zwykłym mogą dać odbicie gorszej jakości niż tusz wodny.
- odpowiednie wymieszanie tuszu przed jego aplikacją do poduszki: czynnik niezwykle ważny, zwłaszcza w wypadku tuszów specjalnych, tuszu złotego i srebrnego, tuszu białego. Nieodpowiednie wymieszanie tuszu sprawi, że kolor może odbiegać od wybranego, odbicie może być mniej kontrastowe, niewyraźne, a efekt pieczątki bardziej widoczny.
- dostosowanie siły nacisku do rodzaju pieczątki/stempla i typu podłoża: zastosowanie zbyt dużej siły na materiałach o średniej twardości może skutkować ich uginaniem się, co wpływa na jakość odbicia. Zbyt mocny nacisk może zaś spowodować odbijanie się niepotrzebnego tła.
- równe rozłożenie siły docisku: niezwykle istotne zarówno w wypadku stempla jak i pieczątki automatycznej jest równe rozłożenie siły docisku. Najczęściej spotykane błędy pogarszające jakość odbicia to: docisk tylko jednej strony stempla/automatu, przystawienie nierównoległe do powierzchni.
- odpowiednia ilość tuszu w poduszce: niezwykle istotne zwłaszcza w wypadku tuszów szybkoschnących: zbyt mała ilość tuszu powoduje, że odbicie może być niewyraźne, mało kontrastowe, a cienkie linie-niewidoczne. Zbyt duża ilość tuszu powoduje pogrubienie odbicia, zalewanie środków liter/grafiki, a w wypadku tuszu szybkoschnącego zbyt duża ilość tusz skutkuje wydłużeniem czasu schnięcia, w skrajnej sytuacji do tego, że odbicie w ogóle nie wyschnie.
- zbyt krótki czas docisku (tylko tusze wodne): w wypadku tuszów wodnych na papierach słabszej jakości (mniej chłonnych) warto wydłużyć czas docisku, co zminimalizuje występowanie “efektu pieczątki”. Wydłużenia czasu docisku nie stosujemy na powierzchniach niewchłaniających, przy stosowaniu tuszów szybkoschnących.
- kolor podłoża: w wypadku ciemnego podłoża (zwłaszcza czarnego) efekt pieczątki może zostać wzmocniony, zwłaszcza gdy użyjemy tuszu w kolorze białym. Poza występowaniem prześwitów kolor odbicia może się zmienić (tło ciemne sprawi, że będzie ciemniejszy, jasne może go rozjaśnić, kolory mocno kontrastowe mogą wręcz zmienić barwę odbicia).
Poniżej zdjęcie pokazujące jak wygląda “efekt pieczątki” w praktyce. W tym wypadku został on celowo wzmocniony, dla uwidocznienia zasadniczych cech.